Tìm hiểu về bệnh Crohns đại tràng

    Một trong những bệnh đại tràng mà chúng ta cần biết đó là bệnh Crohn’s. Với những nguyên nhân và đặc điểm của bệnh, bệnh nhân cần hiểu rõ để có phương pháp điều trị phù hợp nhất. Dưới đây là bài viết chia sẻ về bệnh Crohn’s, mời bạn đọc cùng tham khảo:

Bệnh Crohn’s là bệnh gì?

    Bệnh Crohn’s là một bệnh viêm mãn tính của ruột. Bệnh chủ yếu gây ra loét trong lớp niêm mạc của ruột non và ruột già, nhưng có thể ảnh hưởng đến hệ thống tiêu hóa bất cứ nơi nào từ miệng đến hậu môn.

    Bệnh Crohn’s có liên quan chặt chẽ đến một tình trạng viêm mãn tính có liên quan đến đại tràng được gọi là viêm loét đại tràng. Cùng tương tự nhau, bệnh Crohn’s và viêm loét đại tràng thường xuyên được gọi chung là bệnh viêm ruột. Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn’s không có thuốc chữa đặc hiệu. Một khi bệnh bắt đầu, nó có xu hướng chuyển bệnh từ dạng không hoạt động và hoạt động và ngược lại.

   Bệnh Crohn’s có xu hướng phổ biến hơn ở người cùng huyết thống với bệnh nhân Crohn’s. Nếu một người có liên quan với căn bệnh này, nguy cơ phát triển bệnh được ước tính là ít nhất 10 lần so với dân số nói chung và lớn hơn 30 lần nếu so bệnh Crohn’s trên cùng anh chị em. Nó cũng là phổ biến hơn giữa các người thân của bệnh nhân viêm loét đại tràng.

Nguyên nhân của bệnh Crohn’s

    Nguyên nhân của bệnh Crohn’s chưa được biết. Một số nhà khoa học nghi ngờ là nhiễm trùng do loại vi khuẩn nhất định, chẳng hạn như chủng Mycobacterium, có thể là nguyên nhân của bệnh Crohn’s. Tuy nhiên đến nay đã không có bằng chứng thuyết phục rằng căn bệnh này được gây ra bởi nhiễm trùng xâm nhập. Crohn’s là bệnh không truyền nhiễm. Mặc dù chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến các triệu chứng ở bệnh nhân bị bệnh Crohn’s không chắc rằng chế độ ăn uống có phải là căn nguyên cho bệnh này.

   Kích hoạt hệ thống miễn dịch trong ruột xuất hiện là rất quan trọng trong IBD. Hệ thống miễn dịch bao gồm các tế bào miễn dịch và các protein mà các tế bào miễn dịch sản xuất. Thông thường, những tế bào và protein  bảo vệ cơ thể chống lại vi khuẩn có hại, virus, nấm, và những nguyên nhân xâm nhập bên ngoài khác. Kích hoạt hệ thống miễn dịch gây viêm trong các mô kích hoạt xảy ra.  

   Thông thường, hệ thống miễn dịch được kích hoạt chỉ khi cơ thể được tiếp xúc với những yếu tố có hại. Trong các bệnh nhân mắc IBD, hệ thống miễn dịch là bất thường và bị kích hoạt mãn tính trong khi không có mặt của bất kỳ tác nhân gây bệnh nào được biết đến. Tiếp tục kích hoạt bất thường hệ thống miễn dịch gây hậu quả là tình trạng viêm mãn tính và loét. Tính nhạy cảm để kích hoạt bất thường của hệ thống miễn dịch được cho là do biến đổi gen di truyền. Vì vậy mức độ liên quan gần gũi gia đình đầu tiên (anh em, chị em, trẻ em, và cha mẹ) của người bình thường với bệnh nhân IBD có nhiều khả năng thuận lợi phát triển bệnh này. 

   Các gen khác vẫn được phát hiện, nghiên cứu và là yếu tố quan trọng để tìm hiểu cơ chế bệnh sinh của bệnh Crohn’s.

Triệu chứng của bệnh Crohn’s

   Các triệu chứng điển hình của bệnh Crohn’s bao gồm đau bụng, sốt, mệt mỏi, buồn nôn và tiêu chảy mãn tính. Ngoài ra còn đầy hơi, đông máu, táo bón, sưng mặt, chảy máu nội bộ, sỏi thận, bệnh gan, viêm khớp, đau trong khi đi ngoài, chảy máu trực tràng, giảm cân nhanh chóng và những triệu chứng khác. Những triệu chứng từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào loại bệnh Crohn’s, vị trí của ruột bị ảnh hưởng và mức độ của tổn thương.

   Các triệu chứng tiêu hóa bao gồm tiêu chảy và đau bụng dữ dội. Tiêu chảy có thể có hoặc không kèm theo máu. Trong trường hợp nặng, một số người bị bệnh Crohn’s có thể có nhiều hơn 20 lần đi tiêu mỗi ngày. Bệnh nhân cũng có thể đầy hơi, đau xung quanh hậu môn  do áp xe và không kiểm soát được đi cầu. Thực quản và dạ dày có thể bị ảnh hưởng và bệnh nhân có thể phát triển viêm loét, khó nuốt và nôn.

   Các triệu chứng toàn thân là phổ biến ở trẻ em, nhất là trong tình trạng suy dinh dưỡng. Những người mắc bệnh Crohn’s có thể giảm cân do mất cảm giác ngon miệng và họ có thể gặp khó khăn khi hấp thụ carbohydrate hay chất béo. Người bệnh có thể bệnh sốt nhẹ và nhiệt độ có thể trở nên cao hơn nếu áp xe tồn tại.

   Ngoài ra bệnh Crohn’s còn có thể gây ra bệnh loãng xương, mà là một điều kiện có ảnh hưởng đến mật độ xương. Những người bị loãng xương gặp một nguy cơ cao phát triển gãy xương. Điều kiện khác có thể là kết quả từ bệnh Crohn’s bao gồm co giật, đột quỵ, bệnh lý thần kinh ngoại biên, đau đầu, và trầm cảm.

   Nhiều bệnh nhân mắc bệnh này đã có triệu chứng vài năm trước đó, trước khi nhận được một chẩn đoán chính xác. Lúc đầu, các triệu chứng không rõ ràng và cụ thể bởi những triệu chứng đó có thể có ở những căn bệnh khác như viêm loét đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích. Nhiều bệnh có thể có các triệu chứng của bệnh Crohn’s. Bệnh Crohn’s là một bệnh hiếm gặp, và không có kiểm tra để đảm bảo chuẩn đoán chính xác. Do đó bác sĩ có thể chẩn đoán cụ thể thông qua quá trình loại trừ.

   Tình trạng này ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người, và nhiều bệnh nhân sẽ gặp các triệu chứng đầu tiên của họ như người lớn trẻ trong độ tuổi từ 15 đến 30, tuy nhiên, nó có thể cho thấy các triệu chứng lần đầu tiên ở bất cứ độ tuổi nào. Một số người sẽ phát triển các triệu chứng đầu tiên của bệnh Crohn’s là trẻ em hoặc người lớn tuổi.

Phương pháp chẩn đoán bệnh Crohn’s

   Bệnh Crohn’s như một bệnh viêm ruột, nó gây ra viêm màng của đường tiêu hóa. Tiêu chảy, đau bụng, máu trong phân, giảm cân là những triệu chứng của bệnh. Để chuẩn đoán chính xác cần phải thực hiện một số xét nghiệm sau đây:

Xét nghiệm máu:

     Việc xét nghiệm máu để kiểm ta xem có thiếu máu hay không và kiểm tra dấu hiệu của nhiễm trùng. Dựa trên kết quả của hai xét nghiệm trên để tìm sự hiện diện của kháng thể nào đó giúp chẩn đoán của bệnh về viêm ruột. Nhưng cũng có trường hợp không bị bệnh Crohn’s và viêm loét cũng có kháng thể. Khi đó xét nghiệm phát hiện dương tính không có nghĩa là mắc bệnh Crohn’s.

   Tìm máu trong phân: lấy mẫu phân tiến hành xét nghiệm tìm máu trong phân.

Soi đại tràng:

   Trong quá trình soi, tiến hành sinh thiết mẫu nhỏ mô ở vị trí tổn thương để gửi giải phẫu bệnh. Một số trường hợp có cụm của các tế bào viêm được gọi là u hạt, giúp chuẩn đoán xác định bệnh Crohn’s vì u hạt không xảy ra với viêm loét đại tràng. Tai biến của nội soi bao gồm thủng đại tràng và chảy máu.Soi đại tràng Sigma: sử dụng một ống sáng để kiểm tra đại tràng Sigma và trực tràng.

Chụp đại tràng cản quang:

   Chụp X-quang có thuốc cản quang barit có thể được sử dụng để xác định sự phân bố, tính chất và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Barit là loại thuốc cản quang giúp nhìn thấy tổn thương trên phim X-quang. Khi barit được uống bằng miệng lấp đầy ruột, và hình ảnh (X-quang) có thể được thể hiện của dạ dày và ruột non. Khi barit được đưa lên ruột qua trực tràng, hình ảnh của đại tràng và hồi trang có thể thu được sẽ hiển thị tổn thương loét, hẹp, và đôi khi rò của ruột.

Chụp cắt lớp vi tính

   Dùng Ct scan, một kỹ thuật X-quang đặc biệt cung cấp chi tiết hơn một X-quang tiêu chuẩn. Thử nghiệm này nhìn vào toàn bộ ruột cũng như tại các mô ruột bên ngoài không thể nhìn được bằng các xét nghiệm khác. Bác sĩ có thể ra lệnh quét này tìm hiểu vị trí và mức độ bệnh hoặc để kiểm tra các biến chứng như tắc nghẽn một phần, áp xe hoặc đường dò. Mặc dù không xâm lấn, một máy quét CT cho thấy nhiều bức xạ hơn một tia X thông thường.

Viên nang nội soi

   Gần đây nhất, video viêm nội soi cũng đã được thêm vào danh sách các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh Crohn’s. Đối với nội soi viêm nang, một viên nang có gắn một máy quay phim thu nhỏ rồi cho bệnh nhân nuốt, khi các viên nang đi qua ruột non, nó sẽ gửi hình ảnh video của lớp niêm mạc của ruột non đến thiết bị ghi nhận được gắn ở thắt lưng. Các hình ảnh được tải về và sau đó xem xét trên một máy tính. Giá trị của viên nang nội soi là nó có thể xác định sớm những bất thường đặc biệt là khi bệnh Crohn’s ở mức độ nhẹ. Viên nang nội soi có thể đặc biệt hữu ích khi có sự nghi ngờ mắc bệnh Crohn’s mà chụp barit X-quang bình thường không phát triển được. Trong một nghiên cứu gần đây, hình viên nang nội soi đã được chứng minh là có giá trị trong khả năng phát hiện các tổn thương nhỏ trong ruột non, hơn các nghiên cứu trước đây về ruột non bằng X-quang và Ct scaner thế hệ 3.

   Viên nang nội soi không nên thực hiện ở bệnh nhân có tắc nghẽn của ruột non. Viên nang có thể bị kẹt phía sau và làm cho tắc nghẽn nặng hơn. Các bác sĩ thường cũng là hạn chế chỉ định thực hiện chụp phim, viên nang nội soi cho các lý do tương tự ở những bệnh nhân nghi ngờ có hẹp đường ruột. Ngoài ra còn có một mối liên quan về mặt lý thuyết có nhiễu điện giữa các viên nang và cấy máy tạo nhịp tim và máy khử rung tim, tuy nhiên, cho đến nay trong một số ít bệnh nhân có cấy máy điều hòa nhịp tim hoặc máy khử rung tim đã nuốt viên nang nội soi mà không có vấn đề gì xảy ra.

Bệnh Crohn’s được biểu hiện qua 2 thể: cấp tính và mãn tính

Với thể cấp tính: bệnh có biểu hiện và diễn biến giống viêm ruột thừa cấp: có sốt cao 39-40 độ C, đau bụng vùng hố chậu phải, đau sau khi ăn, đại tiện xong thì giảm đau. Bệnh nhân buồn nôn hoặc nôn, có khi đi ngoài lỏng, phân có máu. Bụng chướng, ấn đau, đôi khi sờ thấy một khối dài ở hố chậu phải. Xét nghiệm máu thấy bạch cầu tăng.

Với thể mãn tính: bệnh tiến triển từ từ, kéo dài 2-4 năm, có khi hơn. Người bệnh thường đến khám với các triệu chứng như ở thể cấp tính, kèm theo thiếu máu và các biến chứng như thủng ruột, hẹp lòng ruột, rò từ hồi tràng vào đại tràng, bàng quang và các cơ quan lân cận khác. Chụp X-quang đại tràng thấy rõ hình ảnh quai ruột hồi tràng giãn hay hẹp, các tổn thương viêm, loét, hoặc các đường rò.

Biến chứng của bệnh Crohn’s

   Các biến chứng của bệnh Crohn’s có thể có liên quan hoặc không liên quan đến viêm trong ruột. Các biến chứng đường ruột của bệnh Crohn’s bao gồm:

• Tắc nghẽn và thủng ruột non
• Áp xe 
• Rò
• Chảy máu đường ruột

    Khối chướng hay phình của đại tràng và vỡ ruột là biến chứng có khả năng đe dọa tính mạng. Cả hai trường hợp này thường yêu cầu phải can thiệp phẫu thuật, nhưng cũng một điều may mắn là hai biến chứng này rất hiếm gặp. Các dữ liệu gần đây cho thấy rằng có một nguy cơ gia tăng bệnh ung thư của ruột non và đại tràng ở những bệnh nhân bị bệnh Crohn’s mãn tính.

   Các biến chứng liên quan đến đường ruột, ngoài da, khớp, cột sống, mắt, gan và ống mật.

   Một số của biểu hiện ngoài da bao gồm các điểm ban màu đỏ lớn trên chân và một số nốt dạng loét tìm thấy xung quanh mắt cá chân được gọi là bệnh mủ da hoại thư.

  Một số tổn thương mắt kèm theo có thể gây ra những khó khăn thị giác.

Viêm khớp có thể gây ra đau, sưng và cứng khớp của các khớp chi.

Viêm vùng lưng và cột sống có thể gây ra đau và cứng khớp của cột sống.

Viêm gan hoặc các ống dẫn mật cũng có thể xảy ra. Viêm đường mật xơ làm thu hẹp và tắc nghẽn các ống dẫn mật thoát gan và có thể dẫn đến da vàng, nhiễm khuẩn tái phát, và xơ gan, suy gan. Xơ viêm đường mật với suy gan là một trong những lý do để thực hiện ghép gan. Nó cũng gây phức tạp bởi sự tiến triển thành ung thư đường mật. Bệnh nhân bị bệnh Crohn’s cũng có thể có xu hướng tăng việc hình thành các cục máu đông trong cơ thể.

Phương pháp điều trị bệnh Crohn’s

  Với từng bệnh nhân cụ thể, dựa vào tình trạng và vị trí tổn thương mới có thể đưa ra cách để điều trị bệnh Crohn’s cho phù hợp.

   Nếu bệnh nhân mới mắc bệnh Crohn’s nhưng còn ở giai đoạn mới, tổn thương nhẹ, các thuốc salicylate có thể giúp ích. Một số kháng sinh cũng được sử dụng để điều trị bệnh Crohn’s thể nhẹ.

   Một khi bệnh nhân đã ở trong tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn thì thuốc steroid thường khuyến cáo là được sử dụng. Trong các thể bệnh hoạt động, steroid có thể được sử dụng chung với các thuốc ức chế miễn dịch hoặc với một thuốc mới hơn có tên gọi là infliximab.

   Ở các thể bệnh Crohn’s rất nặng, có thể cần phải nhập viện. Và việc phẫu thuật lúc này có thể được tính đến. Có hai loại điều trị chính mà hiện nay đang được áp dụng.

   Điều trị nội khoa bảo tồn: là phương pháp điều trị chủ yếu. Bệnh nhân cần chú ý đảm bảo tốt 3 khâu: nghỉ ngơi, ăn uống và thuốc men. Nên nằm tại giường đến khi hết các triệu chứng, nên ăn các thức ăn nhiều năng lượng, nhiều đạm và vitamin, nên uống các loại kháng sinh, vitamin, corticoid, các thuốc giảm miễn dịch và thuốc điều trị triệu chứng.

   Điều trị phẫu thuật: chỉ định mổ tuyệt đối cho các trường hợp bệnh Crohn’s gây thủng ruột, chảy máu không cầm được, các trường hợp biến chứng nhiễm khuẩn, trường hợp có lỗ rò giữa ruột với các cơ quan khác.

Trên đây là những thông tin về bệnh Crohn’s cung cấp tới cho người bệnh nói riêng và mọi người nói chung, hy vọng rằng, việc nắm bắt được nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp cho người bệnh lựa chọn được phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhất.

>>> Xem thêm:

• Tìm hiểu về bệnh phình đại tràng bẩm sinh

• Khổ sở vì căn bệnh viêm đại tràng co thắt